Stonehenge

W piątek, trzeciego dnia naszych angielskich wojaży, wyruszyliśmy znów z samego rana, tym razem na wschód - w kierunku Równiny Salisbury. W drodze przygotowywałam oczywiście lalki do zdjęć. ;)

On Friday, the third day of our English travels, we set off again early in the morning, this time east - towards Salisbury Plain. On the way, of course, I prepared the dolls for photos. ;)

Zostawiliśmy samochód na parkingu i ruszyliśmy spacerem do naszego celu - Stonehenge. Droga wiedzie przez zupełnie płaski teren. Można podjechać tam autobusem, ale my stwierdziliśmy, że te 2 km to nie jest aż tak daleko.

We left the car in the car park and set off on foot to our destination – the Stonehenge. The road leads through completely flat terrain. You can take a bus there, but we decided that 2 km wasn’t that far.

Ja wiem, że wiele osób uważa, że to tylko sterta kamieni. Nigdy nie wzięłam sobie jednak tej opinii do serca i od lat marzyłam o tym, aby tą "stertę" zobaczyć na własne oczy. I powiem Wam tyle - to żadne tam "tylko kamienie", nie dajcie sobie tego wmówić...

I know that many people think that it is just a pile of stones. However, I have never taken that opinion to heart and for years I have dreamed of seeing this "pile" with my own eyes. And I will tell you this - they are not "just stones", don't let anyone convince you of that...

Stonehenge początkowo było najprawdopodobniej cmentarzyskiem. Jego obszar wyznaczał okrągły rów o średnicy około  110 m (360 ft). Już w XVII wieku John Aubrey odkrył miejsca, w których prawdopodobnie były wkopane drewniane pale, znaleziono tam również ludzkie szczątki. Później ustalono, że szczątki te pochodziły z około 3000 roku p.n.e. Co ciekawe, podczas prac archeologicznych przy budowie parkingu dla zwiedzających odkryto jeszcze starsze znaleziska, datowane na 8500-7000 rok p.n.e.

Sławny kamienny krąg został postawiony około 2500 roku p.n.e. Stoi więc od 4,5 tysiąca lat! W dodatku do jego budowy... sprowadzono te potężne głazy z odległych miejsc. Sarseny, największe głazy (z wyjątkowo twardej odmiany piaskowca) ważące ponad 35 ton każdy, pochodzą z odległego o 30 km (19 mil) Marlborough Downs w północnym Wiltshire. Naukowcy zrobili eksperyment i ponoć faktycznie, 200 ludzi było w stanie przeciągnąć te "kamyki" na prostych drewnianych saniach.

Mniejsze głazy budujące krąg to tzw. bluestones - nie jest to jeden rodzaj skał, różnią się między sobą. To, co je łączy, to miejsce, z którego zostały sprowadzone. I to jest coś, czego naprawdę nie umiem pojąć - wszystkie pochodzą z Preseli Hills w Walii, oddalonego od Stonehenge o 240 km (150 mil). Zwłaszcza, że niektóre z nich ważą dobrze ponad 3 tony. 

Stonehenge was most likely originally a burial ground. Its area was marked by a circular ditch about 110 m (360 ft) in diameter. In the 17th century, John Aubrey discovered places where wooden posts were probably dug in, and human remains were found there. These remains were later determined to be from around 3000 BC. Interestingly, during archaeological work on the construction of a visitor car park, even older finds were discovered, dating from 8500-7000 BC.

The famous stone circle was built around 2500 BC. So it has been standing for 4.5 thousand years! In addition to its construction... these huge boulders were brought from distant places. Sarsens, the largest boulders (from an exceptionally hard type of sandstone) weighing over 35 tons each, come from the Marlborough Downs in northern Wiltshire, 30 km (19 miles) away. Scientists did an experiment and supposedly, 200 men were able to drag these "pebbles" on simple wooden sledges.

The smaller boulders that make up the circle are called bluestones - they are not one type of rock, they are different from each other. What unites them is the place from which they were brought. And this is something I really cannot understand - they all come from the Preseli Hills in Wales, which is 240 km (150 miles) away from Stonehenge. Especially since some of them weigh well over 3 tons.

I gdy stanie się w obliczu tych megalitów, uświadomi sobie, kiedy zostały postawione i jak niesamowite to musiało być wtedy przedsięwzięcie (możecie poczytać o tym na stronie English Heritage)... To robi wrażenie. Mówię Wam.

And when you stand in front of these megaliths, you realize when they were built and what an incredible undertaking it must have been at the time (you can read about it on the English Heritage website)... It's impressive, I tell you.

W 1986 roku Stonehenge zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Należy ono do Korony Brytyjskiej, a opiekuje się nim organizacja English Heritage (tak samo jak w przypadku Tintagel). Zachęcam Was do odwiedzenia strony English Heritage poświęconej temu miejscu - można tam odbyć m.in. fantastyczny wirtualny spacer po Stonehenge.

Stonehenge was added to UNESCO's list of World Heritage Sites in 1986. It is owned by the British Crown and maintained by English Heritage (as is the case with Tintagel). I encourage you to visit the English Heritage website dedicated to this site - you can take a fantastic virtual tour of Stonehenge there, among other things.

Teraz trochę o roli, jaką pełnił krąg. To pytanie wciąż nie daje spokoju naukowcom. Stonehenge nie pełniło funkcji mieszkalnej ani obronnej. Jedynym wytłumaczeniem, dlaczego ludzie zamieszkujący te ziemie w okresie neolitu i epoki brązu wybrali to miejsce są powody rytualne. Umiejscowienie kręgu zostało wybrane bardzo starannie - jego rolą było wyznaczenie konkretnych punktów podczas wędrówki słońca po niebie w różnych porach roku.  Na stronie English Heritage jest świetnie rozrysowany schemat ułożenia okręgów i podków, które tworzą głazy, a także oś, którą wyznaczają. Wyznacza ona miejsce, w którym można zobaczyć wschód słońca w dniu Przesilenia Letniego oraz zachód słońca w dniu Przesilenia Zimowego.  

Wiele ciekawych teorii, z których niemal wszystkie zostały obalone, możecie znaleźć w artykule "Stonehenge pod ostrzałem: tajemnice prehistorycznego kompleksu" na stronie archeowiesci.pl.

Now a little about the role of the circle. This question still haunts scientists. Stonehenge did not have a residential or defensive function. The only explanation for why people inhabiting these lands in the Neolithic and Bronze Age chose this place are ritual reasons. The location of the circle was chosen very carefully - its role was to mark specific points during the sun's journey across the sky at different times of the year. The English Heritage website has a great diagram of the arrangement of the circles and horseshoes that the boulders form, and the axis they define. This marks the place where you can see the sunrise on the Summer Solstice and the sunset on the Winter Solstice.

Many interesting theories, almost all of which have been disproved, can be found in the article "Stonehenge under fire: secrets of the prehistoric complex" on the archeowiesci.pl website.

Po obejściu Stonehenge i napatrzeniu się na moją wymarzoną "kupę kamieni" ruszyliśmy w drogę powrotną na parking, ale inną drogą. Szliśmy przez Stonehenge Cursus - jest to otoczony rowem prostokątny obszar o długości 3 km i szerokości 100-150 m, który powstał 3500 lat p.n.e. Do tej pory nie ustalono, jaką pełniło rolę. Obok niego znajduje się kilka kurchanów. 

Cały obszar wokół Stonehenge skrywa jeszcze inne kurhany (do niektórych można wejść, ale dowiedzieliśmy się o tym niestety dużo później), głazy i np. Woodhenge. Nie mieliśmy tym razem czasu, aby zobaczyć wszystko, mam więc nadzieję, że kiedyś tam wrócimy.

After walking around Stonehenge and looking at my dream "pile of stones", we set off back to the parking lot, but by a different route. We walked through Stonehenge Cursus - a rectangular area surrounded by a ditch, 3 km long and 100-150 m wide, which was created in 3500 BC. Its role has not been determined to this day. There are several barrows next to it.

The entire area around Stonehenge also hides other barrows (some can be entered, but unfortunately we found out about this much later), boulders and, for example, Woodhenge. We didn't have time to see everything this time, so I hope we'll return there someday.

Oczywiście również tutaj, wśród kurhanów z okresu neolitu, nie zabrakło owiec. :)

Of course, here too, among the Neolithic barrows, there was no shortage of sheep. :)

Cieszę się, że byliśmy jednymi z pierwszych turystów (przyjechaliśmy na otwarcie, o 9:30). Gdy my powoli zmierzaliśmy ku samochodowi, wokół kręgu zaczynało się robić naprawdę gęsto.

I'm glad we were among the first tourists (we arrived at the opening, at 9:30 AM). As we slowly made our way to the car, the space around the Stonehenge started to get really crowded.

Na koniec zostawiliśmy sobie muzeum w Centrum dla Odwiedzających. Choć ekspozycja nie jest duża, to są tam do zobaczenia bardzo ciekawe prezentacje multimedialne, super przedstawione linie czasu i wiele znalezisk z całej okolicy. Przed centrum można zobaczyć też rekonstrukcję chat z okresu neolitu.

We left the museum in the Visitor Center for last. Although the exhibition is not large, there are very interesting multimedia presentations, great timelines and many finds from all over the area. In front of the center you can also see a reconstruction of Neolithic huts.

Jakby ktoś miał chęć spróbować swoich sił... Proszę bardzo. ;)

If anyone would like to try their hand at it... Please feel free to do so. ;)

Minęło południe, gdy ruszyliśmy w dalszą drogę. Następne przystanki: Bath i Glastonbury.

It was already past noon when we set off again. Next stops: Bath and Glastonbury.